Cuộc Bạo Loạn Oromo năm 1974: Sự Phẫn Nộ Của Dân Tộc và Cuộc Đảo Chánh của Đại úy Mengistu Haile Mariam

Lịch sử Ethiopia, một đất nước cổ kính với truyền thống phong phú và văn hóa đa dạng, đã trải qua nhiều biến động lớn. Trong số đó, cuộc bạo loạn Oromo năm 1974 là một sự kiện quan trọng đánh dấu bước ngoặt của chính thể quân chủ và sự trỗi dậy của chế độ quân sự độc tài. Cuộc nổi dậy này không chỉ phản ánh sự bất bình của người Oromo về tình trạng bị phân biệt đối xử mà còn tạo nên một bối cảnh hỗn loạn cho phép Đại úy Mengistu Haile Mariam lên nắm quyền, mở ra kỷ nguyên cai trị tàn bạo và đầy bạo lực.

Để hiểu sâu sắc về cuộc bạo loạn Oromo năm 1974, chúng ta cần quay ngược thời gian đến những năm đầu thập niên 1970, một giai đoạn Ethiopia đối mặt với nhiều thách thức: nạn đói lan rộng, bất bình xã hội gia tăng và sự bất mãn với chế độ quân chủ của Hoàng đế Haile Selassie.

Dân tộc Oromo, chiếm khoảng 40% dân số Ethiopia, đã bị đẩy vào tình trạng bất lợi trong nhiều thập kỷ. Họ bị coi là dân tộc thứ hai và phải chịu những chính sách phân biệt đối xử về đất đai, giáo dục và cơ hội kinh tế. Sự bất bình này lên cao khi chính phủ Haile Selassie tỏ ra thờ ơ trước những lời kêu gọi cải cách và công bằng xã hội.

Cuộc bạo loạn Oromo năm 1974 bắt đầu từ một cuộc biểu tình hòa bình nhằm đòi quyền tự quyết và chấm dứt sự phân biệt đối xử. Tuy nhiên, cuộc biểu tình này nhanh chóng bị quân đội chính phủ đàn áp tàn bạo. Những vụ bắn giết indiscriminately, bắt giữ hàng loạt và tra tấn đã khiến làn sóng bất ổn lan rộng khắp Ethiopia.

Bất mãn với chế độ quân chủ ngày càng tăng, các sĩ quan trẻ trong quân đội Ethiopia đã nắm lấy cơ hội này để đảo chính. Đại úy Mengistu Haile Mariam, một nhân vật đầy tham vọng và tàn bạo, đã nổi lên như người lãnh đạo của cuộc đảo chánh. Ông hứa hẹn sẽ mang lại sự thay đổi và cải thiện đời sống cho người dân Ethiopia.

Tuy nhiên, lời hứa hẹn của Mengistu Haile Mariam chỉ là “lời nói suông”. Chế độ quân sự do ông đứng đầu đã áp dụng những chính sách đàn áp tàn bạo hơn nhiều so với chế độ quân chủ cũ.

Mengistu Haile Mariam đã biến Ethiopia thành một nhà nước độc tài, với quyền kiểm soát tuyệt đối của Đảng Lao động Ethiopia (WPE). Những người bất đồng chính kiến bị đàn áp,监禁 và tra tấn dã man. Quần chúng thường dân phải sống trong nỗi sợ hãi và bất an.

Để củng cố quyền lực, Mengistu Haile Mariam đã tiến hành một chiến dịch tàn bạo nhằm tiêu diệt đối thủ chính trị. “Cuộc thanh trừng Đỏ” là một trong những chương đen tối nhất trong lịch sử Ethiopia. Hàng trăm ngàn người bị giết hại, hàng chục nghìn người khác bị bắt giam và tra tấn.

Kết quả của cuộc bạo loạn Oromo năm 1974 là một chuỗi bi kịch cho người dân Ethiopia: sự sụp đổ của chế độ quân chủ, sự trỗi dậy của chế độ độc tài tàn bạo, và một thời kỳ dài khủng hoảng chính trị và kinh tế.

Bảng tóm tắt những sự kiện quan trọng trong cuộc bạo loạn Oromo năm 1974:

Sự kiện	Thời gian	Mô tả
Bắt đầu cuộc biểu tình của người Oromo	Tháng 2 năm 1974	Yêu cầu quyền tự quyết và chấm dứt sự phân biệt đối xử
Quân đội đàn áp bạo lực	Tháng 3-4 năm 1974	Bắn giết indiscriminately, bắt giữ hàng loạt, tra tấn
Cuộc đảo chánh quân sự	Tháng 9 năm 1974	Đại úy Mengistu Haile Mariam lên nắm quyền, hứa hẹn thay đổi và cải thiện đời sống

Cuộc bạo loạn Oromo năm 1974 là một lời nhắc nhở về những hậu quả bi thảm của bất bình xã hội và sự bất công. Nó cũng cho thấy sự nguy hiểm của chủ nghĩa độc tài và tầm quan trọng của việc bảo vệ dân quyền, tự do và लोकतंत्र.

Để học hỏi từ lịch sử, chúng ta cần phải:

• Thúc đẩy sự bình đẳng và công bằng: Đảm bảo rằng tất cả mọi người đều có cơ hội được hưởng lợi ích từ sự phát triển và thịnh vượng của đất nước
• Bảo vệ quyền con người: Lên án mọi hình thức bạo lực, đàn áp và vi phạm nhân quyền

Cuộc bạo loạn Oromo năm 1974 là một vết thương sâu trong lịch sử Ethiopia. Nó là một lời nhắc nhở về sự cần thiết phải đấu tranh vì công lý xã hội và tự do cho tất cả mọi người.